Fikcja ochrony przyrody na obwodnicy Mińska Mazowieckiego

W nawiązaniu do komunikatu Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad z dnia 2 lipca 2012 r. ws. informacji w Dzienniku Gazeta Prawna nt. nieprawidłowego zabezpieczenia środowiska przyrodniczego na terenie obwodnicy Mińska Mazowieckiego (autostrada A2), Stowarzyszenie przedstawia swoje stanowisko w sprawie.

Nasza reakcja na komunikat GDDKiA podyktowana jest koniecznością zapewnienia transparentności działań organów państwa, które wydatkują publiczne pieniądze oraz troską o wspólne dobro, jakim jest bezpieczeństwo ludzi na drogach i ochrona środowiska przyrodniczego.

Podczas wizji terenowej przeprowadzonej przez Stowarzyszenie w dniu 20.05.2012 (na 3 miesiące przed oddaniem inwestycji do użytkowania) ujawniono następujące fakty:

• system odwodnienia drogi wybudowano w sposób zmniejszający skuteczność przejść dla zwierząt oraz generujący ich śmiertelność. W trakcie przeprowadzonych wizji terenowych stwierdzono występowanie płazów w elementach systemu odwodnienia drogi (studnie wpadowe, zbiorniki retencyjne), które nie zostały zabezpieczone przed przedostawaniem się płazów
• przepusty mające służyć swobodnemu przemieszczeniu się zwierząt zagrodzono siatką, co dyskwalifikuje je jako przejścia dla zwierząt
• podczas prowadzenia prac doszło do zasypywania zbiorników wodnych z płazami masami ziemnymi pochodzącymi z terenu budowy, co świadczy o nieprawidłowym nadzorze przyrodniczym
• na placu budowy ujawniono przebywanie chronionych prawem, rzadkich gatunków płazów. Obowiązkiem nadzoru przyrodniczego było tymczasowe wygrodzenie siedlisk płazów, by uniemożliwić przedostanie się zwierząt w rejon inwestycji. Brak tego działania lub podjecie go w minimalnym zakresie świadczy o nieprawidłowym nadzorze przyrodniczym
• jedyne przejście dla dużych zwierząt posiada bariery równoległe, co odstrasza zwierzęta od jego przekroczenia. Powoduje to podejmowanie prób przejścia przez jezdnię w innych miejscach, co może sprowokować wtargnięcie na drogę i zagrożenie dla zdrowia i życia uczestników ruchu
• przejścia dla średnich zwierząt (np. sarna) nie posiadają wymaganego współczynnika ciasnoty tj. są zbyt małe by według dostępnej wiedzy mogły być wykorzystywane przez tą grupę zwierząt
• wszystkie wybudowane urządzenia ochrony środowiska posiadają poważne błędy konstrukcyjne i wykonawcze, co poważnie utrudnia lub wręcz uniemożliwia korzystanie z nich przez dziko żyjące zwierzęta
• ogrodzenia ochronne uniemożliwiają zwierzętom dostęp do przejść, natomiast w bardzo wielu miejscach są nieszczelne przy wygrodzeniu drogi, co będzie powodowało przedostawanie się zwierząt w bezpośredni pas drogi

Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad mija się więc z prawdą twierdząc, iż budowa obwodnicy Mińska Mazowieckiego w ciągu autostrady A2 zrealizowana została z dbałością o ochronę środowiska naturalnego, w tym płazów. Twierdzenie, że „zastosowano rozwiązania prośrodowiskowe i proprzyrodnicze gwarantujące zachowanie zarówno drożność korytarzy migracyjnych, ochrony gatunkowej zwierząt, roślin i siedlisk przyrodniczych jak i przyczyniające się do zachowania różnorodności biologicznej” stoją w zdecydowanej sprzeczności z faktami i jest wprowadzeniem opinii publicznej w błąd. Potwierdzeniem tego jest dokumentacja fotograficzna obrazująca błędy konstrukcyjne urządzeń ochrony środowiska, niszczenie siedlisk chronionych gatunków oraz fakt przebywania na placu budowy płazów, w tym gatunków takich, jak kumak nizinny czy rzekotka drzewna.

Wskazane uchybienia ponad wszelką wątpliwość poskutkują utratą drożności korytarza migracyjnego, z którym koliduje droga oraz niemożnością zachowania łączności lokalnych populacji i siedlisk przyrodniczych. RDOŚ w chwili obecnej prowadzi już postępowanie związane ze szkodą w środowisku, polegającą na niszczeniu chronionych prawem gatunków płazów.

Wszystkich wskazanych błędów można było uniknąć już na etapie projektowania, uwzględniając powszechnie dostępne i stosowane wytyczne w zakresie minimalizacji wpływu dróg na dziko żyjące zwierzęta. Do ujawnienia nieprawidłowości doszło na 3 miesiące przed oddaniem drogi do użytku, na etapie zaawansowania prac budowlanych. Na tym etapie przebudowa systemu odwodnienia, którego obecny kształt generuje poważne zagrożenia dla dzikiej fauny, wiąże się z prawie całkowitą przebudową drogi. Brak należytej dbałości o środowisko przyrodnicze podczas realizacji obwodnicy Mińska Mazowieckiego traktować należy jako niegospodarność środków publicznych, bowiem wydatkuje się je na wadliwe urządzenia ochrony środowiska, które nie spełniają swojej zamierzonej roli.

Pragniemy podkreślić, iż zwrócenie uwagi na problem nieodpowiedniego zabezpieczenia przyrody na obwodnicy Mińska Mazowieckiego jest działaniem mającym zobligować inwestora do poprawienia wskazanych błędów. Ich eliminacja jest koniecznością zarówno ze względu na dbałość o środowisko przyrodnicze jak i bezpieczeństwo użytkowników drogi.

Zobacz również:

• Wypadek z łosiem na obwodnicy Mińska Mazowieckiego (Serwis Pracowni, 13.09.2012)
• Obwodnica Mińska Mazowieckiego – drogowa fuszerka oddana do użytku (Serwis Pracowni, 04.09.2012)
• Drogowa fuszerka obwodnicy Mińska Mazowieckiego (Dzikie Życie, 2012, nr 9)
• Obwodnica to archaiczny obciach – wywiad z Robertem Chwiałkowskim (Dzikie Życie, 2012, nr 9)
• Fikcja ochrony przyrody na obwodnicy Mińska Mazowieckiego (Serwis Pracowni, 17.07.2012)