Tatry – narciarstwo nie może wyprzeć przyrody

W związku z doniesieniami medialnymi na temat planów poszerzenia terenów narciarskich w rejonie Kasprowego Wierchu w Tatrzańskim Parku Narodowym, pomimo faktu, iż TPN nie ogłosił dziś terminu konsultacji społecznych, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot prezentuje swoje stanowisko.

Stanowisko Pracowni w sprawie poszerzenia terenów narciarskich w rejonie Kasprowego Wierchu w Tatrzańskim Parku Narodowym:

1. Planowane do udostępnienia nowe tereny narciarskie w rejonie Kasprowego Wierchu (stoki Beskidu oraz Pośredniego Goryczkowego) są położone w strefie ochrony ścisłej, istotnej dla ochrony dzikich zwierząt zagrożonych wyginięciem, podlegających ochronie prawnej, m.in. cietrzewi, kozic i świstaków. Zagrożenie dla tych zwierząt powodowane jest również w okresie zalegania pokrywy śnieżnej i poza ratrakowanymi trasami narciarskimi, m.in. ze względu na fakt zagrzebywania się ptaków lub świstaków w śniegu oraz trudności z dostępem do bazy pokarmowej w sezonie zimowym. Ze względu na płochliwość zwierząt dodatkowy czynnik stresogenny spowoduje ustąpienie ich populacji z terenów przez nie zajmowanych.
   Jeszcze rok temu Dyrektor TPN stwierdzał, że narciarstwo poza trasami może wyrządzić ogromne zniszczenia: „Chodzi nam też o kozice, które zimą, walcząc o przetrwanie, nie powinny być płoszone przez narciarzy – tłumaczy Skawiński. – Chodzi również o cietrzewia, a na wiosnę o świstaki” (Gazeta Krakowska, 27.12.2008). Również publikacje TPN jasno pokazują skutki przyrodnicze narciarstwa freeridowego w rejonie stoków Beskidu, Kasprowego Wierchu i Pośredniego Goryczkowego („Zagłada cietrzewi”, Tatry, nr 2/2008). Artykuły te pokazują związek pomiędzy niekontrolowanym powiększaniem obszarów penetrowanych przez narciarzy z ubytkiem powierzchni występowania chronionych gatunków zwierząt.
   Niezrozumiałym jest zatem jakiekolwiek rozważanie możliwości udostępnienia nowych terenów narciarzom, nawet jeśli dotychczasowy stan (nielegalne jazdy poza trasami) spowodował zmiany w przyrodzie – te bowiem powinny być odpowiednio zrekompensowane, a środowisko zabezpieczone przed dalszą dewastacją.
2. Mając na uwadze poważne zagrożenie przyrodnicze, jakie powoduje narciarstwo zarówno na zorganizowanych trasach narciarskich, jak i poza nimi, Pracownia na rzecz Wszystkich Istot wyraża stanowczy sprzeciw wobec zamiarów powiększenia terenów udostępnianych narciarzom na obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego. Uważamy, że Tatry, charakteryzujące się unikatowymi wartościami przyrodniczymi przy tak niewielkim obszarze, powinny podlegać wyjątkowym rygorom ochronnym. Przypomnijmy, że Tatrzański Park Narodowy jest jednym z 23 kluczowych sanktuariów przyrodniczych w Polsce, którego rangę podkreśla objęcia go krajowymi i międzynarodowymi formami ochrony. Ochrona ta powinna mieć wymiar praktyczny, a nie iluzoryczny. Polska zobowiązała się do tego zarówno wobec swoich obywateli (przepisy krajowe), jak i wobec Unii Europejskiej (obszar Natura 2000) i ONZ (rezerwat biosfery UNESCO).
3. Za niedopuszczalną uważamy argumentację Dyrektora TPN na temat tego, że udostępnienie nowych obszarów narciarskich powodowane jest brakiem możliwości wyegzekwowania zapisów o zakazie poruszania się narciarzy poza udostępnionym im terenami (Gazeta Wyborcza, 11.01.2010). W ten sposób można by usprawiedliwiać popełnianie jakichkolwiek wykroczeń, np. drogowych (czy warto zrezygnować z zapisów o dopuszczalnej prędkości na drogach?).
   Udostępnienie kolejnych terenów dla narciarstwa stworzy niebezpieczny precedens, którego skutkiem może być stopniowy wzrost ingerencji człowieka w obszary ochrony przyrody, metodą małych kroków.
4. W związku z powyższym oświadczamy, iż podejmiemy wszelkie możliwe kroki prawne w celu zapewnienia należytej ochrony przyrody przed skutkami powiększania obszarów udostępnianych narciarzom. Oczekując na formalne rozpoczęcie konsultacji społecznych, w których weźmiemy udział, już dzisiaj wystąpiliśmy do Dyrektora TPN oraz do Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska w Krakowie z wnioskiem o przesłanie informacji na temat szczegółów planowanych przez TPN poszerzeń tras narciarskich.

Pracownia na rzecz Wszystkich Istot nadal będzie konsekwentnie działać na rzecz ochrony Tatr przed skutkami inwestycji powodujących negatywne oddziaływanie na przyrodę.

Tatry stanowią niecałe 0,07 promila powierzchni Polski, co odpowiada obszarowi Krakowa. To jedyne góry o charakterze alpejskim w Europie Środkowo-Wschodniej między Kaukazem a Alpami – są 1000 razy mniejsze od Alp. Odznaczają się przy tym niespotykaną bioróżnorodnością – w ich niewielkim masywie występuje ponad 10 tys. gatunków roślin i zwierząt. Dla ok. 1000 gatunków jest to jedyne miejsce występowania w Polsce (np. sosna limba), wiele z nich to endemity i relikty (np. kozica i świstak). W Tatrach żyją również duże drapieżniki: niedźwiedź, wilk i ryś, wytępione w Alpach już przed stu laty. Tatry, na równi z Puszczą Białowieską, należą do najcenniejszych dóbr polskiego i europejskiego dziedzictwa przyrodniczego. Nadano im najwyższy status ochronny: parku narodowego, Rezerwatu Biosfery UNESCO i obiektu europejskiej sieci obszarów chronionych NATURA 2000. Sercem Tatrzańskiego Parku Narodowego jest rejon Kasprowego Wierchu (1987 m).

Stowarzyszenie Pracownia na rzecz Wszystkich Istot
Osoba kontaktowa: Radosław Ślusarczyk, Prezes Zarządu PnrWI
tel. 660 538 329; e-mail: [email protected]
ul. Jasna 17, 43-360 Bystra
tel.: (+48) 33 817 14 68

Czytaj więcej:

• TPN wysłucha opinii o narciarstwie (gazeta.pl, 12.01.2010)
• Dyrektor Parku powinien przeprosić (wyborcza.pl, 12.01.2010)