Profesor Wiesław Walankiewicz nie żyje

29 października 2020 r. zmarł Wiesław Walankiewicz, ornitolog, profesor dr hab. Instytutu Biologii Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach, obrońca Puszczy Białowieskiej i wieloletni członek naszego Stowarzyszenia.

Profesor Walankiewicz badał awifaunę Puszczy Białowieskiej od 1975 r. spędzając w niej przynajmniej trzy miesiące każdego roku. Wiosną 2010 r. w ramach projektu „Partnerstwo w ochronie reliktowych gatunków Puszczy Białowieskiej narzędziem wdrażania Dyrektywy Ptasiej i Siedliskowej”, prowadzonego przez Podlaski Oddział Pracowni na rzecz Wszystkich Istot, inwentaryzował populację dzięcioła białogrzbietego i trójpalczastego w Puszczy Białowieskiej.

Wspólną cechą obu gatunków jest ich związek z martwym i obumierającym drewnem, a Puszcza Białowieska to jedna z najważniejszych krajowych ostoi tych ptaków. Zebrane podczas badań dane zostały wykorzystane na potrzeby przygotowania Planu Zadań Ochronnych dla Puszczy Białowieskiej. Inwentaryzacja wykazała spadek populacji dzięcioła białogrzbietego o 45% w porównaniu do badań, jakie przeprowadził w 1991 r. prof. Tomasz Wesołowski. Jednym z najważniejszych powodów była zmniejszająca się ilość martwego drewna w puszczy.

Dlatego też prof. Walankiewicz włączał się czynnie w obronę Puszczy Białowieskiej przed wycinkami w latach 2016-2018. Apelował o objęcie całej puszczy parkiem narodowym, co przyniosłoby korzyści zarówno przyrodnicze, społeczne, jak i ekonomiczne:

Ważnym argumentem za powiększeniem Białowieskiego Parku Narodowego jest to, że stworzyłoby to perspektywę rozwoju turystyki na obrzeżu puszczy – mówił w grudniu 2017 r. w wywiadzie dla „Rzeczpospolitej”. – Parki narodowe tworzy się przede wszystkim dla ludzi, a później korzysta na tym nauka i ochrona przyrody. Po powiększeniu BPN na całą puszczę w krótkim czasie powstałyby nowe kwatery prywatne, punkty gastronomiczne, sklepy itd. Zatrzymałoby to odpływ młodych ludzi z obszaru puszczy.

Na wycince tracą finansowo wszyscy. Całe polskie społeczeństwo do którego należy Puszcza Białowieska ponieważ zniszczeniu ulega to co najcenniejsze w Puszczy czyli stare drzewostany i związane z nimi gatunki. Takie miejsca jak Puszcza Białowieska czy np. Park Narodowy Yellowstone mają ogromną wartość przyrodniczą ale także policzalną wartość ekonomiczną właśnie dlatego, że są pozostawione siłom przyrody a lasy nie są wycinane.

Prof. Walankiewicz prowadził badania w lasach pierwotnych w wielu krajach i na różnych kontynentach, m.in. w Nepalu. Ostatniego dnia sierpnia bieżącego roku opublikowana została przez czasopismo „Science of the Total Environment” (DOI: 10.1016/j.scitotenv.2020.142084) praca, której był współautorem. Dotyczyła ona wpływu zmian klimatu na ekosystemy lasów pierwotnych. Badanie skupiało się na relacjach między drzewami, gryzoniami, gąsienicami i ptakami gniazdującymi w drzewach dziuplastych, w tym muchołówce białoszyjej.

Prof. Wiesław Walankiewicz był autorem kilku artykułów w Miesięczniku Dzikie Życie.

Żegnamy Profesora Wiesława Walankiewicza z żalem i smutkiem, składając wyrazy współczucia Jego Rodzinie i Przyjaciołom.
Zarząd Stowarzyszenia Pracownia na rzecz Wszystkich Istot i Redakcja Miesięcznika Dzikie Życie

Fotografia autorstwa Nurii Selvy. 

Bibliografia: 

1. Wiesław Walankiewicz, Marcin Wareszczuk, Specjaliści od martwego drewna, Miesięcznik Dzikie Życie, nr 10/2010 
2. Wiesław Walankiewicz: Ciągle tracimy na wycince drzew, rozmowę z prof. Wiesławem Walankiewiczem przeprowadził Jacek Nizinkiewicz, „Rzeczpospolita”, 6 grudnia 2017 r.
3. Climate change has cascading effects on tree masting and the breeding performance of a forest songbird in a primeval forest